De Emile Bockstaellaan, gelegen in het noorden van Brussel en 2 km lang, is een belangrijke structurerende as. Deze verkeersader heeft de afgelopen 150 jaar verschillende herinrichtingen ondergaan. De prioriteit die aan de auto werd gegeven, leidde tot een verharde bodem, een verstening van de omgeving en dus een vermindering van de biodiversiteit. Door de klimaatverandering, met overstromingen en hittegolven als gevolg, is deze configuratie niet langer houdbaar. Daarom is een project op lange termijn gestart voor een volledige herinrichting van deze boulevard.
Het doel van het project is om deze verkeersader om te vormen tot een gedeelde avenue voor verschillende vervoersmiddelen en diverse functies (speelpleinen, moestuinen, banken). Bij de uitwerking van het project zal bijzondere aandacht worden besteed aan de verkeersveiligheid. Hiervoor wordt een aanleg voorzien die een actieve mobiliteit stimuleert, zoals afgescheiden fietspaden, brede trottoirs en kwalitatieve publiekeruimte. De avenue zal asymmetrisch worden ingericht om gedeelde openruimte te creëren en tegelijkertijd het bestaande bomenbestand te behouden. Deze inrichting gebeurt in overleg met de omwonenden. De keuze voor asymmetrie is gebaseerd op een analyse van de verkeersveiligheid van de as, met name ter hoogte van kruispunten. De zijdelingse wegen naar de boulevard zijn niet gelijkmatig verdeeld langs beide zijden. Het autoverkeer wordt aan de kant geplaatst met het grootste aantal dwarse wegen, om zo het aantal kruisingen te beperken en de verkeersveiligheid te verbeteren.
Om de impact van de klimaatverandering te minimaliseren, is vergroening van de boulevard essentieel. De Emile Bockstaellaan heeft al veel volwassen bomen. Alle gezonde bomen worden behouden en vormen de basis voor de creatie van nieuwe groenzones, bestaande uit inheemse boomsoorten en landschappelijke perspectieven.
Water is essentieel voor het stedelijk leven en het verbeteren van de leefomgeving. Daarom integreert het herinrichtingsvoorstel van de Emile Bockstaellaan infiltratiezones, waterdoorlatende massieven onder de infrastructuur, systemen die de verdamping bevorderen en watergreppels in plaats van klassieke afwateringsgoten. Het doel: de verharding verminderen en water omvormen tot een zichtbaar en nuttig element van de publieke ruimte. De hydrologische studies zijn gebaseerd op nauwkeurige terreinanalyses (topografie, rioleringsnetwerk, vegetatie, enz.) om de inrichting af te stemmen op klimaatscenario’s (neerslag van 20- en 100-jarige herhaling). Infiltratie en retentie krijgen de voorkeur om de afstroming te beperken en overstromingen te voorkomen, terwijl regenwater hergebruikt wordt voorbevloeiing van groenzones en stedelijke verkoeling. Water wordt dus gezien als onderdeel van een circulaire economie.
In de omgeving van de school en de Tuinbouwersstraat bevindt het grondwater zich dicht onder het oppervlak, wat zorgt voor een beperkte infiltratiecapaciteit van de bodem. Geïnspireerd door Nederlandse modellen stellen we voor om het water plaatselijk zichtbaar te maken. Deze opening in de bodem brengt het water op atmosferische druk, waardoor het vrije waterniveau stijgt en het grondwaterpeil in de omliggende bodem licht daalt. Daarnaast wordt aan weerszijden van de watergeul een ophoging voorgesteld om een geoptimaliseerde dijk te vormen. Bij droog weer zal de met gras begroeide zone dienen als een ontmoetings- en speelruimte.
Het Bockstael-project zal worden opgevolgd met het duurzaamheidsinstrument GRO, een tool die wordt ondersteund door de drie gewesten en op innovatieve wijze is aangepast aan een infrastructuurproject. De ambitie van dit instrument is om via een geïntegreerd ontwerpproces tot toekomstgerichte, comfortabele gebouwen te komen, waarin sterk wordt ingezet op circulair bouwen., waterbeheer, ecologie, enz.
Deze onconventionele en innovatieve benaderingen combineren waterbestendigheid met levenskwaliteit, waardoor water een troef wordt in plaats van een beperking, niet alleen in dit project maar in al onze toekomstige stedelijke inrichtingsprojecten.
- Opdrachtgever: Beliris
- Architecten: Multiplicity
- Studiebureau: bureau greisch
- Adviesbureau: Transitec Ingénieurs-Conseils